Remmen

Algemeen

Ook bij de remmen is er meer aan de hand dan de triviale eis dat je op tijd tot stilstand moet kunnen komen. Op het vlakke is het allemaal nog niet zo moeilijk, dan gaat het er vooral om dat de rem krachtig genoeg is. In de bergen moeten je remmen echter ook grote hoeveelheden mechanische energie kunnen omzetten in warmte. Oververhitting is een serieus probleem bij fietsen, zeker bij een volgepakte ligfiets die weinig luchtweerstand heeft maar een flink treingewicht. Bij een vakantiefiets komen daar dan ook nog vraagstukken bij rond slijtage, onderhoud en de verkrijgbaarheid van reserveonderdelen.

Er leven wat misverstanden over wat nu de belangrijkste rem is. Om fundamenteel mechanische redenen is de voorrem de belangrijkste rem. Bij de vertraging is de fiets namelijk geneigd tot voorover kantelen. Hierdoor drukt het voorwiel harder op de weg en het achterwiel minder hard. Dit effect is niet afhankelijk van de rem die je gebruikt; bij een zekere vertraging hoort een specifiek vooroverkantelend moment. Als beide wielen even hard remmen, zal het achterwiel veel eerder gaan slippen dan het voorwiel. Als je echt heel hard remt, komt het achterwiel zelfs los van de grond en doet dus helemaal niks meer.

Vaak wordt aangeraden om alleen de achterrem te gebruiken, omdat met voor remmen gevaarlijk zou zijn. Het idee is dat een voorwielslip veel moeilijker te corrigeren is dan een achterwielslip. Dat kan waar zijn, zeker bij een onervaren fietser. Maar het probleem is dat bij het remmen een achterwielslip heel veel eerder optreedt dan een voorwielslip. Als je achterwiel van de grond komt, is je voorwiel nog niet in de buurt van een slip. Met andere woorden, als je beide remmen even hard inknijpt, en je merkt dat het achterwiel begint te slippen is er geen enkel gevaar. Je hoeft alleen maar je achterrem ietsjes te lossen om de slip te stoppen en verder vooral zoveel mogelijk rechtuit blijven sturen. Heb je wat meer ervaring met fietsen en hard remmen, dan kun je hierop anticiperen door met voor veel harder te remmen dan met achter.

Samenvattend: in plaats van je remvermogen ernstig te beperken, kun je ook beter leren remmen.

Een uitzondering op het bovenstaande is wanneer je op een gladde weg rijdt. Je kunt dan niet hard genoeg remmen om een significant vooroverkantelend moment te krijgen. Dan is het nog steeds zinvol om je voorrem te gebruiken, want met alleen je achterrem heb je zo weinig remvermogen dat je helemaal niet tot stilstand komt. Maar het is dan wel aan te raden om met je voorwiel nog voorzichtiger te remmen dan met je achterwiel.

Gelukkig hebben we op vakantie zelden met gladheid te maken en hoeven we niet tergend langzaam en zenuwslopend af te dalen. In ieder geval op het voorwiel moet dus een krachtige rem komen die flink wat energie kan dissiperen.

Velgrem of schijfrem?

Er is tegenwoordig eigenlijk geen reden meer om geen schijfrem te kiezen. Schijfremmen zijn krachtig en blijven dat ook als het regent. Oververhitting komt vrijwel niet voor. Velgremmen daarentegen verliezen vaak remkracht onder natte condities en oververhitting kan een klapband tot gevolg hebben. Als het om slijtage gaat zijn schijfremmen ook beter: het systeem wordt minder vuil, de velg slijt niet en de remblokjes zijn kleine onderdeeltjes die gemakkelijk te vervangen zijn.

Minstens zo belangrijk is dat in de mountainbikewereld al sinds jaar en dag de schijfrem de standaard is. Op een vakantiefiets wil je mountainbikewielen van een gangbare maat, want die zijn sterk en goed verkrijgbaar. En dat betekent automatisch schijfremmen.

Hydraulisch of kabel?

Komen we op de vraag: hydraulisch of kabelbediend? De meeste schijfremmen zijn hydraulisch en er zijn ook hydraulische velgremmen. Hydraulische schijfremmen hebben als grote voordeel dat ze krachtiger zijn en beter gedoseerd kunnen worden. Daarnaast zijn ze lichter.

Edoch. Hydraulische remmen zijn prinsesjes op de erwt. Ze vragen veel onderhoud met speciaal gereedschap en dan nog gaan ze binnen een paar jaar kapot als je een beetje kilometers maakt. Als ze dat al halen. Ik heb letterlijk duizenden euro’s en talloze bezoekjes aan de fietsenmaker besteed aan allerlei verschillende hydraulische remmen van verschillende merken. Er was er niet één goed. Duur of goedkoop, gerenommeerde fabrikant of nieuw concept, schijfrem of velgrem, het maakte niets uit. Het was allemaal weggegooid geld.

Hydraulische remmen zijn leuk voor een wedstrijdfiets of voor mensen die dol zijn op fietsen poetsen en het ontluchten van remleidingen. Voor kilometervreters die ’s avonds wel iets beters te doen hebben dan onderhoud plegen, is hydrauliek een ramp.

De enige juiste keuze

Voor een vakantiefiets kies ik dus voor een kabelbediende schijfrem. Ik heb er verschillende uitgeprobeerd, en ben tot de conclusie gekomen dat de Avid BB7 met straatlengtes voorsprong de beste is. Met wrijvingsarme kabels zijn kracht en doseerbaarheid uitstekend, bijna tot het niveau van nieuwe hydraulische remmen.

En vooral: Ze doen het. Altijd. Zonder gezeik. De blokjes gaan nooit aanlopen. Ze worden nooit sponzig. Ze raken niet oververhit en ze bevriezen niet. Ze kunnen na een serie winterse ritten in een kluit modder veranderen en dan doen ze het nog steeds.

Voor de avontuurlijke fietser is de Avid BB7 de rem. Er is geen andere.

Het enige punt is dat je de blokjes zelf moet verstellen om de slijtage te compenseren. Dat gaat heel gemakkelijk met de hand of met de bijgeleverde torx-25 sleutel voor het blokje aan de rechterkant. Hoeft niet vaak, de blokjes slijten niet zo hard meer tegenwoordig. In een winter met veel pekel is het handig om sowieso één of twee keer per week even ze even een klikje te verdraaien tegen het vastkoeken. Hoewel ik tegenwoordig de tip opvolg van Gerrit, in de comments hieronder. Sindsdien is dat eigenlijk ook niet meer nodig.

Remgrepen

BB7’s zijn er in twee versies: voor de mountainbike en voor de racefiets. Het verschil zit er in hoeveel kabel ze trekken; het is dus van belang om ze te combineren met de juiste remgreep. Voor een vakantiefiets zou ik altijd voor de MTB-versie gaan, omdat die meer kabel trekken en dus de trekkrachten in de kabel kleiner zijn. De remgrepen die je hiervoor nodig hebt, zijn volgens de standaard voor V-brakes. Vrij universeel, het is een standaard van zeker veertig jaar oud en nog steeds worden miljoenen goedkopere sport- en stadsfietsen er mee uitgerust.

Op mijn fiets heb ik erg mooie remgrepen van KCNC, die uitstekend combineren met BB7’s. Ze zijn extreem licht: 46 gram voor de set. Ze zijn degelijk genoeg om het bij mij uit te houden. En misschien wel het mooiste: Het draaipunt is niet een ingeperst pennetje of speciaal boutje, zoals bij de meeste remgrepen. Het is gewoon een bladboutje. Een onderdeeltje volgens een decenniaoude standaard die in talloze fietsen is toegepast. Er is misschien wel een miljard van die dingen gemaakt. En dan is dat ook nog eens het boutje waarmee de remgreep op je stuur vast zit.

Ik word daar zo gelukkig van.

Een kleine noot voor de volledigheid: Er valt iets voor te zeggen om met gewone V-brakes op vakantie te gaan. Simpel, goedkoop en een wijdverbreid systeem. Geen fietsenmaker die niet iets heeft liggen wat er mee compatible is. Bedenk echter dat goede mountainbikewielen voor velgrem steeds slechter verkrijgbaar zijn.

Tenslotte wijs ik er nog op dat dit alles voor open fietsen geldt. Velomobilisten zweren over het algemeen bij Stumrey-Archer trommelremmen en ik heb geen reden om daar aan te twijfelen.