Dit is een gewaagd stuk. Ik schrijf namelijk over fotografie, terwijl ik donders goed weet dat ik niet meer ben dan een matige amateur. Als mijn foto’s niet aan een goed verhaal vast zouden zitten, zou niemand er ooit naar kijken. En toch ga ik nu een mening verkondigen die dwars tegen de ervaring van vrijwel alle profs ingaat. Met m’n vakantiekiekjes.
Toen de Sony RX1 uitkwam, was er veel enthousiasme over de beeldkwaliteit, maar vrijwel alle fotografen waren het er over eens: Dat ding had een zoeker moeten hebben. Er waren losse zoekers te krijgen, zowel electronisch als optisch, maar men vond dat hij ingebouwd hoort te zijn. Bij de nieuwe serie fullframe-camera’s heeft Sony daarom toch maar een zoeker ingebouwd.
Jammer. Ik ben juist blij dat mijn camera alleen een beeldscherm heeft. Mijn vorige digitale camera’s hadden ook alleen een beeldscherm. Als tiener heb ik wel met een simpel compactcameraatje gefotografeerd, dus ik kende de zoeker wel. Maar het beeldscherm vond ik gelijk al een verbetering. Sindsdien heb ik wel eens een DSLR in mijn handen gehad en gezien wat een zoeker van een moderne camera doet. Ik vind het niks. Het beeldscherm vind ik een veel prettiger interface dan de zoeker, hoe geavanceerd ook.
Nu kun je natuurlijk zeggen dat dat komt omdat ik nu eenmaal gewend ben aan het beeldscherm, maar dan draai ik dat argument meteen om voor al die mensen die met een zoeker hebben leren fotograferen. Bespaar je de moeite.
Fotograferen is een klein stukje uit de werkelijkheid knippen. Van het enorme beeld dat je ogen zien, leg je uiteindelijk maar een heel klein stukje vast. Welk stukje dat is, is het belangrijkste van alles. Wat voor lens je gebruikt, belichting, scherptediepte, de hoeveelheid beweging, het is allemaal ondergeschikt aan die keuze. Wat komt er wel op de foto, en wat niet.
En daarin blinkt het beeldscherm uit. Je ziet tegelijkertijd de hele werkelijkheid, en dat stukje wat je er uit gaat knippen. Je ziet in één oogopslag wat er wel op de foto komt, en wat niet. Je ziet dat takje dat de foto compleet zou maken als je een stap achteruit zou zetten. Je ziet die vogel aan komen vliegen die een saai landschap spannend kan maken.
Met een zoeker kan dat dus niet. Het is me bij fotografen meer dan eens opgevallen dat ze de hele tijd hun hoofd op en neer bewegen: door de zoeker kijken, boven de camera uitkijken, dan weer door de zoeker. Als dat je één keer is opgevallen is het heel grappig.
Het is voor mij overduidelijk dat het eerste beter is dan het tweede. Dat gehops met je hoofd is klunzig in vergelijking met beide zaken tegelijk zien. Het heeft een tijdje geduurd voordat ik besefte dat dit de reden is dat ik een zoeker zo beperkend vind, benauwend zelfs. Ik word gehinderd in het maken van die cruciale keuze van welk stukje ik uit de werkelijkheid wil knippen.
Natuurlijk geven de liefhebbers van de zoeker ook argumenten. De meeste daarvan zijn op zich valide, maar vooral omdat de digitale techniek nog niet ver genoeg ontwikkeld is. Het achterlopen van het beeld op de werkelijkheid bijvoorbeeld, is gewoon een kwestie van snellere electronica. We weten allemaal hoe snel digitale techniek zich ontwikkelt, dus ik vraag me af in hoeverre dit probleem nog reëel is, dan wel zal blijven.
Dit geldt ook voor de situatie waarbij er erg veel omgevingslicht op het beeldscherm valt. Hoewel ik me niet kan herinneren er ooit last van te hebben gehad, zal de zoeker nu misschien nog voordeel bieden. Maar de echte oplossing is natuurlijk een beter beeldscherm. En dat gaat komen.
Het is waar dat je met een zoeker de camera dichter bij je lichaam kunt houden, wat stabieler is. Maar de moderne spiegelloze camera’s zijn zoveel lichter en handzamer dan de lompe DSLR’s, dat ook dit niet echt een groot punt meer is. Bovendien zijn er talloze situaties waarin het juist een voordeel is om je camera op armlengte te houden.
Waarom vind ik het dan jammer dat zoveel camera’s beide hebben? Is het niet fijn om de keuze te hebben tussen zoeker en beeldscherm? Het antwoord is simpel: massa, volume en geld. Een camera met alleen een scherm kan goedkoper, lichter en kleiner zijn.
Er zullen altijd fotografen zijn die zweren bij een zoeker, hoewel ik verwacht dat het er steeds minder zullen zijn. Ik ben niet de enige die opgroeit met het beeldscherm. De generatie die nu begint met fotograferen, doet het eerst jarenlang met een telefoon voordat ze een echte camera kopen. Ook zullen er specialistische vormen van fotografie zijn waarbij de zoeker het ook bij voortschrijdende technologie blijft winnen van het beeldscherm. Ik denk dan met name aan het werken met grote telelenzen. Voor deze gevallen lijkt de zoeker als losse accessoire mij de beste oplossing.
Er zijn twee redenen waarom de digitale camera op fundamenteel niveau beter is dan de chemische camera. De eerste is dat je direct ziet wat je gefotografeerd hebt, niet pas nadat het rolletje ontwikkeld is. En de tweede reden is het feit dat je in één blik zowel datgene ziet wat op de foto komt, als dat wat er buiten blijft. Door vast te houden aan de zoeker, laat je iets heel belangrijks liggen.
Als een heel tevreden (!) eigenaar van de RX1, ga ik een heel eind met je mee (beeldscherm). Alleen… heb je wel eens in de volle zon gefotografeerd? Dan wens je je weer een zoeker toe. Je ziet namelijk nauwelijks iets. Dan wens je toch weer een zoeker.
En dan zou de RX1 door een extra ledje een beter, helderder, beeld horen te tonen. Het zal wel, maar het valt in de praktijk, wat, tegen.
Herstel: ik heb een RX100 (versie 1).
Het voordeel van een zoeker is dat je je camera wat stabieler vast houdt.
Voor de rest is het maar net wat je lekkerder vindt werken
Interessante casus! Ik fotografeer professionele met een digitale spiegelreflex camera (dSLR) en privé veel met een smartphone. Want die laatste is nu eenmaal altijd bij de hand, en de dSLR past niet zomaar in de broekzak 😉 .
Er valt prima met een smartphone te fotograferen in de alledaagse omgevingen. Alleen zodra het aan komt op snelheid, snel kunnen handelen etc, dan blijft deze ver achterwege. De hoeveelheid knoppen aan de buitenkant zijn een must, weg met die traag werkende menu’s die je niet blindelings kan bedienen. Een optisch oculair geeft daarbij het beeld zonder vertraging weer. Probeer maar eens een vogel ver ingezoomd te fotograferen in een bepaalde houding. Die paar milliseconden vertraging, dat is het verschil tussen een professionele camera en een eenvoudigere camera.
Ook zit er kwaliteitsverschil tussen. Een sensor die continu aan staat om beeld te leveren voor het scherm, wordt warmer. Een warmer wordende sensor levert meer ruis op in het eindresultaat. Soms is ruis welkom, maar veelal is dit niet gewenst.
Waar de meningen over verdeelt zijn is het verschil van dynamisch bereik van het scherm met de werkelijkheid wat jij door een optisch oculair ziet. Op een scherm zie je bijna meteen hoe het op de foto te recht komt, dan doel ik op detaillering lichte partijen en donkere partijen. Op het scherm vallen deze vaak weg. In het beginsel, als je je camera nog niet goed kent, kan dit een voordeel zijn. Weet je hoe je camera werkt, dan wil je ook met het oog de detaillering zien in zowel lichte als donkere partijen, want wellicht gebeurt daar net iets wat je er wél op wilt hebben. Sterker nog, de sensor van de gemiddelde dSLR heeft een groter dynamisch bereik dan dat van de gemiddelde compact en of systeem camera.
Het voelt wellicht prettiger aan om iets lichts vast te houden, maar je houd het wel degelijk stabieler vast als het zwaarder is. Het is ook vele malen lastiger om de camera stil te houden bij het indrukken van de ontspanknop bij een lichtere camera dan bij een zwaardere camera.
Mij is het overigens al vaker overkomen dat ik de spiegeling van wat er achter mij zich afspeelde beter zag in het beeldscherm, dan wat er door de camera te zien was. Erg vervelend als het dan draait om de details op zo’n foto, waar je dan helemaal niet op kan focussen.
Als laatste de detaillering, bij een optisch oculair is dat natuurlijk net zo hoog als wat je eigen ogen aankunnen. Bij een scherm is dat afhankelijk van de techniek en de prijsrange van de camera. “Dat puntje in de lucht, is dat nu een vuiltje of een vogel?” 😉
Bovenstaande is overigens geschreven vanuit het oogpunt van een professional. De gemiddelde amateur fotograaf zullen de details minder belangrijk zijn, of het niet waard vinden om er zo veel meer aan uit te geven.
Helemaal mee eens en mooi verwoord. Ben wel begonnen met een zoeker, maar sinds ik een bril draag is dat heel onhandig gebleken. Er kwam toen snel een digitale camera met beeldscherm. De keuze voor de zoeker op die camera wordt niet gebruikt.
Iedereen werkt op de manier die hem het beste bevalt. Ik werk meestal met de zoeker van mijn digitale camera.
Als ik door een het landschap toer geniet ik van het weidse uitzicht, kom ik langs een plek die mij wel wat lijkt voor een fotomoment dan stop ik. Door het gebruik van de zoeker kan ik heel goed bepalen hoe een bepaalde uitsnede van het panorama werkt. Je isoleer n.m.l. wat je op de foto zet van het geheel. Zo kan ik beter bepalen of de uitsnede hetzelfde effect heeft als het totaal beeld.
(@Miranda Ik ben brildragend maar heb daar geen probleem mee tijdens het gebruik van de zoeker.)